tussen dissidenten en waanzin

Robert van Voren

In de voormalige Sovjetunie werden dissidenten hard aangepakt: ze verdwenen – al dan niet na een openbaar proces – in het gevang of verkommerden in een strafkamp. Daar zijn al vele boeken over geschreven. Maar wat weinig mensen weten is dat menig dissident officieel krankzinnig werd verklaard door erkende psychiaters, waarna hij of zij in een inrichting werd opgesloten. Om dit misbruik van de psychiatrie aan de kaak te stellen en hulp te bieden aan deze groep dissidenten werd het Global Initiative on Psychiatry in het leven geroepen, waarvan medeoprichter Robert van Voren thans directeur is.

'Levenslang' is het eerste boek dat hieraan uitvoerig aandacht besteedt. Het biedt een unieke inkijk in de dissidentenbeweging van de jaren tachtig. Robert van Voren zette zich als scholier reeds actief in voor de verbetering van de mensenrechten, onder meer door zijn vriendschap met de toen bekende dissident Vladimir Boekovski. In 1980 maakte hij zijn eerste reis als koerier naar de Sovjetunie. In 1983 werd hij gearresteerd, maar hij bleef ook nadien het land bezoeken. In de jaren tachtig coördineerde hij internationale campagnes om de vrijheid te bewerkstelligen van dissidenten als Irina Grivnina en Anatoli Korjagin. Na de ineenstorting van het communisme verlegde het GIP zijn focus naar het ondersteunen van de opbouw van een humane en ethische psychiatrische praktijk in Rusland en de voormalige sovjetrepublieken. Inmiddels is het GIP actief in alle landen in Midden- en Oost-Europa en de nieuwe onafhankelijke staten en heeft het honderden projecten opgezet. Misbruik van psychiatrie vindt ook nu nog plaats

in vele landen – het is dan ook hoog tijd dat daar bekendheid aan wordt gegeven.